जन्मवरी सुखसोहळे उभयतां केले नाना परी ।
छंद सुटेना आतां घडो तुजपाईं कैचे तरी ॥धृ०॥
वेळ घडीचा गुण, धन्य सृष्टीकर्त्याची कॄती ।
होणार्यासारख्या गांठि गडे पडल्या दैवागती ।
निधान सौख्यामधें गोड वाटसी ह्रदयांतर्गती ।
स्त्रीधार्मीं रत अशी तूंच या कलीयुगामधें सती ।
नाहि व्यंग अष्टांग पाहतां उणें कुठे तिळरती ।
बरि षड्गुण प्रीतिची मिळालिस तूं कांता गुणवती ।
द्वयकुळ उद्धारलों, सखे तूं केवळ सुखवाहिनी ।
स्त्रीपणांत अति योग्य, सगुण, सौम्य रूप, वरदायिनी ।
पाहावें ना, तुजपाईं केली सर्वस्वाची हानी ।
अग सखे अवडलिस म्हणुन लागलों छंदीं ।
जाहलों व्यसनाधीन, प्राण घातला बंदीं
जन्मतां अतां तूं अमची शरिरसंमंधी ।
चिरकाल लोभ चालुं दे इंशुनया पुढता
कोणते विषइचा मनिं संशय धरुं नको ।
वाढला द्वेषा औघ्यासी वाइट जाहलों ।
तूं तरी येकटी मन निष्ठुर करुं नको ।
स्तव करुनि ह्रदयिं पदरांत ईश्वरापाशीं
मागणें हेंच की आमचे अधीं मरुं नको ।
घडि घडि आठवण होतां रूपध्यान ह्रदयीं, स्मरतों गे ।
न गमे, वेडयावाणी मग भलत्या भरिं भरतों गे ।
आर्जव प्रीतीसाठीं श्रीमंतापरि करितों गे ।
सोडून धंदे सारे तुजमागें आम्ही फिरतों ।
घरिं आपल्या अन्नपाणी पक्ष्यावाणी चरतों ।
तव सुखिं प्रपंचाचें दु:ख सारेंच विसरतों ।
स्तन धरितों झोपेंत, न कळतां तुझी सोडितों निरी ॥१॥
कोण कोणाचे आपण ? गांठ पडली स्नेहाच्यामुळें ।
सुख पाहुन मग तुझें झालों भावाबंदावेगळें ।
वरकड निर्गुण स्त्रिया पाहतां वमनापरि कळमळे ।
नावडती त्या सखे, तुसाठीं जिव अंतरिं तळमळे ।
देह निर्मळ नागिणीपरिस लवचिकें शरिर कोवळें ।
न सोडावी वाटते, येके ठाईं बांधावे गळे ।
बारमाही सारखी सुखे तुजजवळ जीव निद्रा करी ।
येकवक्त चुकतांच विषय थैमान करी अंतरीं ।
नको प्रवासीं जाणें, द्रव्य वाटतें मृत्तिकेपरी ।
तुजविण गोड गडे आणखी कांही दिसेना ।
भृंशलें चित्त, संसारावरी बसेना ।
हरविषयीं गरज घरदाराची ग असेना ।
प्रीतीचें तुझ्या सुख पाहातां अंतर्ध्यानीं ।
वाटती जणुं हात स्वर्गाला लागले ।
धृवपदासारखी ममता अढळ असूंदे
भोगुन दुर व्हावें, हें नसें चांगले ।
विषयानें पीडितां तुझी गडे पाठ निघालों
दुर लोटूं नकोस सांभाळ वचन मागलें. ।
यावर अंतर देतां गति नाहीं मग बरिसी ।
निष्ठुरपणिं येकांतीं कां गे रागें भरसी ? ।
अमान्य वचन आमचें जें करुं नये तें करसी ।
जातिवंत म्हणतांना अवजातीमध्यें शिरसी ।
लटक्या उचलुन करिं दिधल्या त्वां करिं कोमल तुळसी ।
अर्पण केले फिरतां पहा पापामध्यें जळसी ।
कां गे कंटाळसी स्वस्थ राहुनिया आपले घरीं ? ॥२॥
कांहिं चांगलें नसे तुला द्यावेंसें आमचेपशीं ।
जिव देतो, धे गडे, जशी चंद्राला वाहावी दशी ।
दांतओठ आपले आपण, कां गे निर्फळ निंदिशी ? ।
पदरामधे घेतलें, अतां सोडुन कैसी नांदसी ? ।
जन्मापुन बाळगला रावा, कां मारुन टाकसी ? ।
नये क्रियेला टळूं, उभा गडे परमेश्वर पाठिशीं ।
विषयी होऊन दीन, मुखिं तृण धरिलें दांतामधें ।
सारा वेळ तुजकडे लक्ष अमचें एकांतामधें ।
मन झाले गोसावी, नको राहणे लोकांतामधें ।
परदेशीं तुला निस्पृह घेउन दुर जावें ।
राहिले होष चित्ताचे फेडुन घ्यावे ।
वाटतें तुझ्या उच्छिष्ट मुखांतिल खावें ।
अंगुष्ट नखें करतळ नग निर्मळ सारी ।
लाउन भाळिं आडव्या कुंकाची चिरी ।
नेसणें शरिर आच्छादुन मर्यादेनें ।
भोगोतां तुझ्या लुगडयाची न ढळे निरी ।
राहिले सगुण याविरहित शोधुन पहातां
अतर्क मति कविच्या झाल्या अंतरीं ।
वर्तुळ चंदावाणी, मुखचंद्रकळा चढती ।
गुह्यांतरिं गुण सारे बाहिर दृष्टि न पडती ।
अशि प्राप्त होतां वाहे प्रारब्धाची बढती ।
तुजविण गरिबावाणी हे नेत्र गडे रडती ।
निर्मूळ पुरती करुंदे या विषयाची झडती ।
स्नेहनात्याच्या योगें ज्या त्या गोष्टी घडती ।
देहतरुवर वाढती, नको छेदुन टाकूं मंजिरी ।
आतां तुझा तुजकडे दोष येइला पापाचा शिरीं ॥३॥
कां करितां प्रार्थना ? मी तुमच्या उपकारीं वाढले ।
आतां बायको जशी तुम्हांला, अक्षइ कर जोडले ।
आसलाईच्या मुळें पाश या काजचे (?) तोडिले ।
सापडले वचनांत, अतां सोडा मागिल पुढलें ।
पहिल्यानें भोगुन तुम्ही पतिव्रत माझें मोडिलें ।
सावध व्हावें तुम्हीच आतां, मी भय सारेंच सोडिलें ।
निश्चय तुमचा फार कठिण, पाहतां झाली सीमा ।
प्राचीन अपराधाची करा मजवर यावरती क्षमा ।
स्नेहें संकुळ दिनमणी, किति रिझवून दावावें तुम्हां ? ।
भय धरूं नका, मी कन्या कुळवंताची ।
लावीन उभयतां ही तड स्नेहाची ।
पण तुम्ही दाखवा वाट पुढिल पंथाची ।
संपतां विषय मन काढुं नका मजवरलें
बोललें आपलें करावें खरें ।
जिव दिला, आतां समसमान चित्त असावें
वाजते कोठें तरि टाळी येक्या करें ? ।
वायली नका म्हणूं आपला प्राण आहे तों
कर असे सख्या, कीं सर्वां ज्यामधें बरें ।
प्रारंभीं तर केव्हां मन सत्वाला ढळलें ।
खाउन निंदुं नका हो घ्या भलतेसें मिळलें ।
आपले मर्जीसाठीं व्रतनेमाला चळले ।
मर्जीचें मन आपल्या मजला पुरतें कळलें ।
येथुन संशय सारे कपटाईचे जळले ।
होनाजी बाळा म्हणे, पुढें अंतरीं निश्चय बळकट धरी ।
देतों शाबासकी, धन्य तू कांता सृष्टीवरी ॥४॥
छंद सुटेना आतां घडो तुजपाईं कैचे तरी ॥धृ०॥
वेळ घडीचा गुण, धन्य सृष्टीकर्त्याची कॄती ।
होणार्यासारख्या गांठि गडे पडल्या दैवागती ।
निधान सौख्यामधें गोड वाटसी ह्रदयांतर्गती ।
स्त्रीधार्मीं रत अशी तूंच या कलीयुगामधें सती ।
नाहि व्यंग अष्टांग पाहतां उणें कुठे तिळरती ।
बरि षड्गुण प्रीतिची मिळालिस तूं कांता गुणवती ।
द्वयकुळ उद्धारलों, सखे तूं केवळ सुखवाहिनी ।
स्त्रीपणांत अति योग्य, सगुण, सौम्य रूप, वरदायिनी ।
पाहावें ना, तुजपाईं केली सर्वस्वाची हानी ।
अग सखे अवडलिस म्हणुन लागलों छंदीं ।
जाहलों व्यसनाधीन, प्राण घातला बंदीं
जन्मतां अतां तूं अमची शरिरसंमंधी ।
चिरकाल लोभ चालुं दे इंशुनया पुढता
कोणते विषइचा मनिं संशय धरुं नको ।
वाढला द्वेषा औघ्यासी वाइट जाहलों ।
तूं तरी येकटी मन निष्ठुर करुं नको ।
स्तव करुनि ह्रदयिं पदरांत ईश्वरापाशीं
मागणें हेंच की आमचे अधीं मरुं नको ।
घडि घडि आठवण होतां रूपध्यान ह्रदयीं, स्मरतों गे ।
न गमे, वेडयावाणी मग भलत्या भरिं भरतों गे ।
आर्जव प्रीतीसाठीं श्रीमंतापरि करितों गे ।
सोडून धंदे सारे तुजमागें आम्ही फिरतों ।
घरिं आपल्या अन्नपाणी पक्ष्यावाणी चरतों ।
तव सुखिं प्रपंचाचें दु:ख सारेंच विसरतों ।
स्तन धरितों झोपेंत, न कळतां तुझी सोडितों निरी ॥१॥
कोण कोणाचे आपण ? गांठ पडली स्नेहाच्यामुळें ।
सुख पाहुन मग तुझें झालों भावाबंदावेगळें ।
वरकड निर्गुण स्त्रिया पाहतां वमनापरि कळमळे ।
नावडती त्या सखे, तुसाठीं जिव अंतरिं तळमळे ।
देह निर्मळ नागिणीपरिस लवचिकें शरिर कोवळें ।
न सोडावी वाटते, येके ठाईं बांधावे गळे ।
बारमाही सारखी सुखे तुजजवळ जीव निद्रा करी ।
येकवक्त चुकतांच विषय थैमान करी अंतरीं ।
नको प्रवासीं जाणें, द्रव्य वाटतें मृत्तिकेपरी ।
तुजविण गोड गडे आणखी कांही दिसेना ।
भृंशलें चित्त, संसारावरी बसेना ।
हरविषयीं गरज घरदाराची ग असेना ।
प्रीतीचें तुझ्या सुख पाहातां अंतर्ध्यानीं ।
वाटती जणुं हात स्वर्गाला लागले ।
धृवपदासारखी ममता अढळ असूंदे
भोगुन दुर व्हावें, हें नसें चांगले ।
विषयानें पीडितां तुझी गडे पाठ निघालों
दुर लोटूं नकोस सांभाळ वचन मागलें. ।
यावर अंतर देतां गति नाहीं मग बरिसी ।
निष्ठुरपणिं येकांतीं कां गे रागें भरसी ? ।
अमान्य वचन आमचें जें करुं नये तें करसी ।
जातिवंत म्हणतांना अवजातीमध्यें शिरसी ।
लटक्या उचलुन करिं दिधल्या त्वां करिं कोमल तुळसी ।
अर्पण केले फिरतां पहा पापामध्यें जळसी ।
कां गे कंटाळसी स्वस्थ राहुनिया आपले घरीं ? ॥२॥
कांहिं चांगलें नसे तुला द्यावेंसें आमचेपशीं ।
जिव देतो, धे गडे, जशी चंद्राला वाहावी दशी ।
दांतओठ आपले आपण, कां गे निर्फळ निंदिशी ? ।
पदरामधे घेतलें, अतां सोडुन कैसी नांदसी ? ।
जन्मापुन बाळगला रावा, कां मारुन टाकसी ? ।
नये क्रियेला टळूं, उभा गडे परमेश्वर पाठिशीं ।
विषयी होऊन दीन, मुखिं तृण धरिलें दांतामधें ।
सारा वेळ तुजकडे लक्ष अमचें एकांतामधें ।
मन झाले गोसावी, नको राहणे लोकांतामधें ।
परदेशीं तुला निस्पृह घेउन दुर जावें ।
राहिले होष चित्ताचे फेडुन घ्यावे ।
वाटतें तुझ्या उच्छिष्ट मुखांतिल खावें ।
अंगुष्ट नखें करतळ नग निर्मळ सारी ।
लाउन भाळिं आडव्या कुंकाची चिरी ।
नेसणें शरिर आच्छादुन मर्यादेनें ।
भोगोतां तुझ्या लुगडयाची न ढळे निरी ।
राहिले सगुण याविरहित शोधुन पहातां
अतर्क मति कविच्या झाल्या अंतरीं ।
वर्तुळ चंदावाणी, मुखचंद्रकळा चढती ।
गुह्यांतरिं गुण सारे बाहिर दृष्टि न पडती ।
अशि प्राप्त होतां वाहे प्रारब्धाची बढती ।
तुजविण गरिबावाणी हे नेत्र गडे रडती ।
निर्मूळ पुरती करुंदे या विषयाची झडती ।
स्नेहनात्याच्या योगें ज्या त्या गोष्टी घडती ।
देहतरुवर वाढती, नको छेदुन टाकूं मंजिरी ।
आतां तुझा तुजकडे दोष येइला पापाचा शिरीं ॥३॥
कां करितां प्रार्थना ? मी तुमच्या उपकारीं वाढले ।
आतां बायको जशी तुम्हांला, अक्षइ कर जोडले ।
आसलाईच्या मुळें पाश या काजचे (?) तोडिले ।
सापडले वचनांत, अतां सोडा मागिल पुढलें ।
पहिल्यानें भोगुन तुम्ही पतिव्रत माझें मोडिलें ।
सावध व्हावें तुम्हीच आतां, मी भय सारेंच सोडिलें ।
निश्चय तुमचा फार कठिण, पाहतां झाली सीमा ।
प्राचीन अपराधाची करा मजवर यावरती क्षमा ।
स्नेहें संकुळ दिनमणी, किति रिझवून दावावें तुम्हां ? ।
भय धरूं नका, मी कन्या कुळवंताची ।
लावीन उभयतां ही तड स्नेहाची ।
पण तुम्ही दाखवा वाट पुढिल पंथाची ।
संपतां विषय मन काढुं नका मजवरलें
बोललें आपलें करावें खरें ।
जिव दिला, आतां समसमान चित्त असावें
वाजते कोठें तरि टाळी येक्या करें ? ।
वायली नका म्हणूं आपला प्राण आहे तों
कर असे सख्या, कीं सर्वां ज्यामधें बरें ।
प्रारंभीं तर केव्हां मन सत्वाला ढळलें ।
खाउन निंदुं नका हो घ्या भलतेसें मिळलें ।
आपले मर्जीसाठीं व्रतनेमाला चळले ।
मर्जीचें मन आपल्या मजला पुरतें कळलें ।
येथुन संशय सारे कपटाईचे जळले ।
होनाजी बाळा म्हणे, पुढें अंतरीं निश्चय बळकट धरी ।
देतों शाबासकी, धन्य तू कांता सृष्टीवरी ॥४॥
आपण साहित्यिक आहात ? कृपया आपले साहित्य authors@bookstruckapp ह्या पत्त्यावर पाठवा किंवा इथे signup करून स्वतः प्रकाशित करा. अतिशय सोपे आहे.
