प्राणवृत्त्यैव सन्तूष्येन्मुनिर्नैवेन्द्रियप्रियैः ।
ज्ञानं यथा न नश्येत नावकीर्येत वाङ्मनः ॥३९॥
प्राणाचियेपरी । जो विषयीं आसक्ती न धरी ।
विषय सेविलियाही वरी । नव्हे अहंकारी प्राणु जैसा ॥८॥
प्राणाभ्यासें क्षुधा अद्भुत । तेव्हां प्राणासीच क्षोभ येत ।
तेणें काया वाचा चित्त । विकळ पडत इंद्रियें ॥९॥
तया प्राणासी आधारू । भलतैसा मिळो आहारु ।
परी धडगोडांचा विचारु । न करी साचारू पैं प्राणु ॥४१०॥
तैसाचि योगिया पाहीं । तो अभिमान न धरी देहीं ।
विषयो सेवी परी कांही । आसक्ति नाहीं तयासी ॥११॥
क्षुधेचिया तोंडा । मिळे कोंडा अथवा मांडा ।
परी रसनेचा पांगडा । न करी धडफुडा तयासी ॥१२॥
ज्ञानधारणा न ढळे । इंद्रियें नव्हती विकळें ।
तैसा आहार युक्तिबळें । सेविजे केवळें निजधैर्यें ॥१३॥
प्राणास्तव इंद्रियें सबळें । प्राणायोंगें देह चळे ।
त्या देहकर्मा प्राणु नातळे । अलिप्त मेळें वर्ततू ॥१४॥
त्या प्राणाची ऐसी स्थिती । योगियाची वर्तती वृत्ती ।
सर्व करूनि न करी आसक्ती । देहस्थिति नातळे ॥१५॥
ब्रह्मादिकांचा देह पाळूं । कां सूकरादिकांचा देह टाळूं ।
ऐसा न मानीच विटाळू । प्राणु कृपाळू समभावें ॥१६॥
तैसेंचि योगियाचें कर्म । न धरी उंच नीच मनोधर्म ।
कदा न देखे अधमोत्तम । भावना सम समभावें ॥१७॥
आवडीं प्रतिपाळावा रावो । रंकाचा टाळावा देहो ।
ऐसा प्राणासी नाहीं भावो । शुद्ध समभावो सर्वत्र ॥१८॥
प्राण अपान समान उदान । सर्व संधी वसे व्यान ।
इतूकीं नामें स्थानें पावोनि जाण । न सांडी प्राण एकपणा ॥१९॥
तैसे उंच नीच वर्णावर्ण । अधमोत्तमादि गुणागुण ।
देखोनियां योगी आपण । भावना परिपूर्ण न सांडी ॥४२०॥
प्राणु असोनि देहाभीतरीं । बाह्य वायूसी भेद न धरी ।
तैशी योगिया भावना करी । बाह्यभ्यंतरीं ऐक्यता ॥२१॥
