N/A

शब्दब्रह्म सुदुर्बोधं प्राणेन्द्रियमनोमयम् ।

अनन्तपारं गम्भीरं दुर्विगाह्यं समुद्रवत् ॥३६॥

माझी वेदरूप जे बोली । शब्दतः अर्थतः अगाध खोली ।

ब्रह्मादिकां भुली पडली । मर्यादा केली न वचेनि ॥६८॥

बाहीं न तरवे समुद्र । तेवीं स्वमतीं न कळे वेदपार ।

येचि अर्थीं नाना ऋषीश्वर । युक्तीचे संभार वेंचिले ॥६९॥

परी एवंविध तत्त्वतां । हे वेदवादाची कथा ।

न येचि कोणाचेही हाता । अर्थतः शब्दतः दुर्ज्ञेय ॥३७०॥

ज्याची शब्दवाचकता । स्वरवर्णें शुद्ध न ये हाता ।

त्याची अर्थावबोधकता । अगम्य सर्वथा सुरनरां ॥७१॥

पूर्वीं हाचि वेद अनुच्छिष्ट । म्यां ब्रह्मयाहातें करविला पाठ ।

तेणेंही नेणोनियां स्पष्ट । कर्मीं कर्मठ हो‍ऊनि ठेला ॥७२॥

ते कर्मक्रिया अतिगोमटी । शंखें ह्रिली उठाउठी ।

ब्रह्मा विसरला वेदगोठी । पडलें सृष्टीं कर्मांध्य ॥७३॥

तो करावया वेदोद्धार । म्यां मर्दिला शंखासुर ।

सकळ श्रुतींचा संभार । ब्रह्मयासी साचार दीधला ॥७४॥

म्यां वेद ठेविले ब्रह्ययापुढें । तो पूर्व स्मरेना धडफुडें ।

तेव्हा चाकाटलें बापुडें । केवळ वेडें हो‍ऊनि ठेलें ॥७५॥

त्या वेदभागालागीं जाण । ऋषीं वेंचिलें निजज्ञान ।

शाखोपशाखीं रावण । वेदविभागन करूं आला ॥७६॥

परी इत्थंभूत तत्त्वतां । माझ्या वेदविभागाची वार्ता ।

न येचि कोणाचिया हाता । जाण तत्त्वतां उद्धवा ॥७७॥

तो मी वेदस्थापक श्रीहरी । लोक राखावया मर्यादेवरी ।

स्वयें सत्यवतीच्या उदरीं । झालों अवतारधारी श्रीव्यास ॥७८॥

वेदविभागीं राजहंसु । यालागीं नामें `वेदव्यासु' ।

तेणें म्यां केला श्रुतिविलासु । वेदविशेषु चतुर्धा ॥७९॥

वेद अर्थत्वें अतिदुर्घट । परी वाचकत्वें झाला प्रगट ।

त्या चारी वाचा अतिश्रेष्ठ । ऐक स्पष्ट सांगेन ॥३८०॥

नादाचें प्रथम स्फुरण । घोषमात्र सूक्षम प्राण ।

ती नांव `परा' वाचा जाण । प्रथम लक्षण ॐकारीं ॥८१॥

तोचि नादयुक्त प्राण । अंतःकरणीं होय स्फुरण ।

ते `पश्यंती' वाचा जाण । विवेकलक्षण तीमाजीं ॥८२॥

नाभीपासोनी नाभिस्वरीं । जे घुमघुमी कंठवरी ।

ते `मध्यमा' वाचा खरी । स्वयें श्रीहरी सांगत ॥८३॥

अकार-उकार-मकार । स्वरवर्णयुक्त उच्चार ।

जेथ प्रगट होय ओंकार । ते वाचा साचार `वैखरी' ॥८४॥

ते वैखरीच्या ठायीं । शाखोपशाखीं जो कांहीं ।

वेद अनंतरूप पाहीं । त्यासही नाहीं मर्यादा ॥८५॥

यापरी वेद अमर्याद । जरी चतुर्धा केला विशद ।

तरी जनासी अतिदुर्बोध । यालागीं उपवेद विभागिले ॥८६॥

ऐसेनिही जनासी न कळे वेद । यालागीं वेदावरी पद ।

श्रीव्यासें केले विशद । तरी वेदार्थ शुद्ध कळेना ॥८७॥

येचि अर्थीं ऋषीश्वर बहुत । सुमंतु जैमिनी भाष्य भारत ।

पैल सूत्रादि जे समस्त । शिणतां वेदार्थ न कळेचि ॥८८॥

एवं वाच्यता आणि लक्ष्यता । स्थूलसूक्ष्मत्वें वेदार्थज्ञाता ।

मजवांचूनि तत्त्वतां । आणिक सर्वथा असेना ॥८९॥

आपण साहित्यिक आहात ? कृपया आपले साहित्य authors@bookstruckapp ह्या पत्त्यावर पाठवा किंवा इथे signup करून स्वतः प्रकाशित करा. अतिशय सोपे आहे.
Please join our telegram group for more such stories and updates.telegram channel