यं लब्ध्वा चापरं लाभं मन्यते नाधिकं ततः ।
यस्मिन्स्थितो न दुःखेन गुरुणापि विचाल्यते ॥२२॥
मग कोसळो का । मेरुहुनि थोर । दुःखाचा डोंगर । देहावरी ॥७०७॥
तया योगियाचें । तरी पार्था चित्त । भारें नाहीं जात । दडपोनि ॥७०८॥
आणि शरीराचा । होवो शस्त्रेम घात । अथवा आगींत । सांपडो तें ॥७०९॥
योगियाचें चित्त । महा -सुखीं लीन । म्हणोनियां भान । नाहीं त्याचें ॥७१०॥
ऐसा आत्मरुपीं । होतां चि निमग्न । देहाचें स्मरण । तया कैचें ॥७११॥
पार्था , ब्रह्मसुख । आगळें तो पावे । म्हणोनि नाठवे । दुजें कांहीं ॥७१२॥
तं विद्याद्दुःखसंयोगवियोगं योगसंज्ञितम् ।
स निश्चयेन योक्तव्यो योगोऽनिर्विण्णचेतसा ॥२३॥
संसारीं जें मन । राहिलें गुंतून । वासना घरोन । नानाविध ॥७१३॥
ब्रह्मसुखाची ह्या । लागतां चि गोडी । सर्वथा तें सोडी । इच्छाजात ॥७१४॥
ब्रह्मसुख जें का । योगाचें सौंदर्य । राज्य जें का होय । संतोषाचें ॥७१५॥
जयासाठीं व्हावी । ज्ञानाची जाणीव । लागे सावयव । देखावें तें ॥७१६॥
योगाभ्यासें मग । देखतां तें मूर्त । द्रष्टयातें हि येत । तद्रूपता ॥७१७॥
संकल्पप्रभवान्कामांस्त्यक्त्वा सर्वानशेषतः ।
मनसैवेन्द्रियग्रामं विनियम्य्त समन्ततः ॥२४॥
तरी तो चि योग । एके परी सोपा । दावितां संकल्पा । पुत्र -शोक ॥७१८॥
निमाले विषय । ऐसें आइकेल । इंद्रियें देखेल । नियंत्रित ॥७१९॥
तरे संकल्पाची । फुटोनियां छाती । मुकेल तो अंतीं । जीवित्वासी ॥७२०॥
प्राप्त होतां ऐसी । विरक्ति साचार । सरे येरझार । संकल्पाची ॥७२१॥
शनैःशनैरुपरमेद्‌बुध्द्या धृतिगृहीतया ।
आत्मसंस्थं मनः कृत्वा न किंचिदपि चिन्तयेत् ॥२५॥
यतो यतो निश्चरति मनश्चञ्चलमस्थिरम् ।
ततस्ततो नियम्यैतदात्मन्येव वशं नयेत् ॥२६॥
ऐशापरी होतां । बुद्धि धैर्ययुक्त । अनुभव -पंथ । मना दावीं ॥७२३॥
आणि तयालागीं । आत्म -भुवनांत । करीं प्रस्थापित । हळुहळू ॥७२४॥
ह्या हि एके रीती । ब्रह्म -प्राप्ति आहे । विचारोनि पाहें । धनुर्धरा ॥७२५॥
न घडे हें तुज । तरी पार्था ऐक । सुलभ आणिक । दुजी रीत ॥७२६॥
केला जो निश्चय । न तो ढळूं द्यावा । हा चि नेम घ्यावा । जीवंभावें ॥७२७॥
येणें चित्तालागीं । जरी आलें स्थैर्य । तरी झालें कार्य । स्वभावें चि ॥७२८॥
नाहीं तरी द्यावें । मोकळें सोडून । नये आवरुन । धरुं त्यासी ॥७२९॥
हिंडेल तें स्वैर । मग जेथें जेथें । तेथोनि मागुतें । परतेल ॥७३०॥
निश्चयें चि ऐसें । लागोनि वळण । स्थिरावेल जाण । अंतर्यामीं ॥७३१॥
प्रशान्तमनसं ह्येनं योगिनं सुखमुत्तमम् ।
उपैति शान्तरजसं ब्रह्मभूतमकल्मषम् ॥२७॥
स्थिरावतां ऐसें । मग आपोआप । स्वरुपासमीप । येईल तें ॥७३२॥
आत्म -स्वरुपाची । होतां तया भेट । बुडेल तें द्वैत । अद्वैतांत ॥७३३॥
स्वरुपीं तद्रूप । होतां चि सहजें । विश्व ऐक्य -तेजें । प्रकाशेल ॥७३४॥
आकाशीं जें अभ्र । दुजेपणें होतें । जातां विरोनि तें । आकाशीं च ॥७३५॥
मग जैसें पार्था । सर्वत्र एकलें । स्वभावें कोंदलें । आकाश चि ॥७३६॥
तैसें लया जातां । चित्त चैतन्यांत । होतसे समस्त । ब्रह्मरुप ॥७३७॥
ब्रह्मप्राप्तीचें हें । सुलभ साधन । सांगितलें जाण । धनंजया ॥७३८॥
युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी विगतकल्मषः ।
सुखेन ब्रह्मसंस्पर्श्मत्यन्तं सुखमश्नुते ॥२८॥
पार्था , संकल्पाची । सकळ संपत्ति । सर्वथा परती । ठेवोनियां ॥७३९॥
सहज सुगम । ऐसा योग -पंथ । चोखाळोनि मुक्त । झाले बहु ॥७४०॥
योगस्थितीचें ह्या । ओळखोनि मर्म । सुखें परब्रह्म । पावले ते ॥७४१।
जैसें जळालागीं । भेटतां लवण । जळातें सांडोन । राहूं नेणे ॥७४२॥
तैसा परब्रह्मीं । होतां योगी लीन । जाय विसरोन । भिन्नत्वासी ॥७४३॥
विश्वासंर्गे तया । ऐक्यमंदिरांत । दिसे लखलखाट । स्वसुखाचा ॥७४४॥
अर्जुना , आपुले । पाठीवरी साच । आपुले पायीं च । चालावें गा ॥७४५॥
ऐर्से अवघड । वाटलें हें देख । तरी दुजें ऐक । सांगेन तें ॥७४६॥
सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि ।
ईक्षते योगयुक्तात्मा सर्वत्र समदर्शनः ॥२९॥
यो मां पश्यति सर्वत्र सर्व च मयि पश्यति ।
तस्याहं न प्रणश्यामि स च मे न प्रणश्यति ॥३०॥
माझ्या ठायीं सर्व । सर्वा देहीं मीच । संदेह नाहीं च । येथें कांहीं ॥७४७॥
पार्था , मी विश्वांत । विश्व तें माझ्यांत । ऐसें ओतप्रोत । संचलें गा ॥७४८॥
परी हा चि व्हावा । बुद्धीचा निश्चय । सुलभ ही सोय । सांगितली ॥७४९॥
एर्‍हवीं जो कोणी । सर्वाभोतीं मातें । भजे अभिन्नातें । ऐक्य -भावें ॥७५०॥
आणि भूतांचिया । भेदें अंतरांत । उपजे ना द्वैत । जयाचिया ॥७५१॥
धनंजया , ऐसें । माझें पूर्णपणे । एकत्व चि जाणे । सर्वत्र जो ॥७५२॥
मग माझ्याशीं तो । एकरुप आहे । वायां बोलोनि हें । काय सांगूं ॥७५३॥
एर्‍हवीं हें नाहीं । दाविलें बोलोन । तरी हि तो जाण । मीच आहे ॥७५४॥
दीपाचा प्रकाश । आणिक तो दीप । दोन्ही एकरुप । होती जैसीं ॥७५५॥
तैसा तो पुरुष । राहे माझ्या ठायीं । आणि असें मी हि । तयामाजीं ॥७५६॥
जोंवरी उदक । तोंवरी तो रस । किंवा अवकाश । आकाशीं तो ॥७५७॥
माझिया स्वरुपें । तैसा रुपवान् । पुरुष तो जाण । धनंजया ॥७५८॥
