गर्भावस्थेत जर मातेला काही आजार अथवा त्रास असतील तर अशा परिस्थितीत कधीच स्वतःहून औषधे घेऊ नयेत मग ती औषधयोजनेशिवाय मिळणारी (OTC) औषधे असोत किंवा इतर कोणतीही आयुर्वेदिक किंवा इतर प्रकारातील औषधे असोत.
आशा परिस्थितीत डॉक्टरांच्या सल्ल्याविना औषधे घेणे हानिकारक ठरते.
नाळेमार्फत (Placenta) मातेच्या गर्भातील अर्भकाला पोषकतत्वे पोहचत असतात. त्यामुळे मातेने घेतलेले औषध हे या अर्भकापर्यंत देखील पोहचते.अर्भकाच्या तुलनेने या औषधाची क्षमता व परिणामकारकता अधिक असते त्यामुळे याचे दुष्परिणाम अर्भकावर दिसून येतात.
जन्माला येणाऱ्या बाळात अपूर्ण वाढ,अवयवांची कमतरता असे अनेक दुष्परिणाम आढळून येतात.त्यामुळेच गर्भावस्थेत असताना डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच औषधे घ्यावीत तसेच डॉक्टरांना व स्वतःहून जर एखादे औषध खरेदी करत असू तर अशा वेळी ही महिला रुग्ण गर्भावस्थेत आहे की नाही याची माहिती द्यावी किंवा यासंदर्भात डॉक्टर किंवा फार्मासिस्ट कडून विचारणा केली असता निःसंकोचपणे माहिती द्यावी व औषधांच्या चुकीच्या वापरामुळे होणाऱ्या संभाव्य धोक्यापासून दूर राहावे.
अन्न आणि औषध प्रशासनने औषधांचे वर्गीकरण हे ती गर्भावस्थेत औषधे घेतल्यावर किती धोका संभवतो,त्याचा किती दुष्परिणाम जाणवतो अथवा उपचारासाठी लाभ असतात, यांसर्भात जी अभ्यासात्मक माहिती उपलब्ध या त्याद्वारे वर्गीकरण केले आहे ते पुढीलप्रमाणे आहे-
अ वर्ग औषधे-
ही औषधे सर्वांत सुरक्षित असतात. विविध व्यक्तींच्या सखोल अभ्यासानंतरही ह्यांच्यामुळे गर्भास धोका आढळलेला नाही.
ब वर्ग औषधे
प्राण्यांवरील प्रयोगामध्ये त्यांच्या गर्भास काहीही धोका आढळला नाही परंतु मानवाचा असा सखोल अभ्यास झालेला नाही.
किंवा
प्राण्यांवरील प्रयोगामध्ये त्यांच्या गर्भास धोका आढळला परंतु मानवाच्या सखोल अभ्यासानंतर धोका आढळला नाही.
क वर्ग औषधे
प्राणी किंवा मानवावर पुरेसा अभ्यास झालेला नाही.
किंवा
प्राण्यांच्या अभ्यासामध्ये ह्या औषधाच्या वापराने गर्भास काही धोका आढळला नाही परंतु मानवी गर्भावर ह्याचा काय परिणाम होतो ह्याबाबतची माहिती उपलब्ध नाही.
ड वर्ग औषधे-
मानवी गर्भास धोका असल्याचा पुरावा मिळाला आहे परंतु, विशिष्ट परिस्थितीमध्ये, औषधाच्या वापरामुळे होणारे फायदे ह्या धोक्यापेक्षा खूपच जास्त असू शकतात. उदा. आईमध्ये एखादी जीवघेणी विकृती असू शकते किंवा ही विकृती सुरक्षित औषधांनी बरी होणारी नसते.
क्ष वर्ग औषधे-
गर्भास गंभीर धोका असल्याने औषधाच्या संभाव्य फायद्यांचा विचारही करता येणार नाही.
त्यामुळे गर्भावस्थेत तसेच ज्या माता स्तनपानाद्वारे बालकांचे संगोपन करतात अशांनी देखील डॉक्टर व फार्मासिस्ट यांच्या सल्ल्याविना औषधांचा वापर करणे टाळावे.
सर्व परिस्थितीचा विचार करून तुमच्यासाठी सर्वात सुरक्षित औषध हे तुम्हांला यांच्याकडूनच मिळू शकेल म्हणून डॉक्टरांना व फार्मासिस्टना सर्व माहिती निःसंकोचपणे सांगून सुरक्षित औषध प्राप्त करावे.
फार्मसिस्ट व त्याची तुमच्या आरोग्यासंदर्भातील भूमिका याबाबत अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी वाचा फार्मसिस्ट तुमच्या आरोग्यासाठी...
बुकस्ट्रक संकेतस्थळावर उपलब्ध शिवाय हे सर्व लेख आता गुगल प्लेस्टोरवर Health and Pharmacist या नावाने Application च्या स्वरूपात देखील उपलब्ध आहेत.
Bookstruck website link
http://web.bookstruck.in/book/show/1258
Google Play Store App Link
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.marathi.health.arogya
फार्मासिस्ट तुमच्या आरोग्यासाठी...
WE ARE PHARMACIST ALWAYS READY FOR YIUR HEALTH BETTER DRUGS FOR BETTER WORLD!
आशिष अरुण कर्ले.
गेहलोत इन्स्टिट्यूट ऑफ फार्मसी कोपरखैराने (नवी मुंबई)
ashishkarle101@gmail.com
९७६५२६२९२६
