पिप्पलायन उवाच-स्थित्युद्भवप्रलयहेतुरहेतुरस्य, यत्स्वप्नजागरसुषुप्तिषु सद्बहिश्च ।
देहेन्द्रियासुहृदयानि चरन्ति येन, सञ्जीवितानि तदवेहि परं नरेन्द्र ॥३५॥
अगा ज्याचेनि उपजे उत्पत्ति । ज्याचेनि अंगें स्थितीसी स्थिति ।
ज्याचेनि प्रळया प्रळयशक्ति । ऐसा जो त्रिजगतीं मुख्य हेतु ॥६३०॥
यापरी जो जगाचा हेतु । स्वयें स्वसत्ता हेतुरहितु ।
सच्चिदानंदें सदोदितु । तो जाण निश्चितु नारायणु ॥६३१॥
जेवीं सायंप्रातर्मध्यान्ह । तिहीं काळीं अलिप्त गगन ।
तेवीं उत्पत्तिस्थितिप्रळयीं जाण । अलिप्त नारायण परमात्मा ॥६३२॥
उत्पत्तिस्थितिप्रळयान्त । म्हणसी कोण देखे येथ ।
तेचि अर्थींचा दृष्टांत । स्फुरदर्थ अवधारीं ॥६३३॥
जागृति स्वप्न आणि सुषुप्ति । तिन्ही व्यापूनि समधीही परती ।
ज्याची साक्षित्वें स्फुरे स्फूर्ति । तो जाण निश्चितीं नारायण ॥६३४॥
जागृतीचें जाणपण । स्वप्नाचें मिथ्या भान ।
सुषुप्तीचा साक्षी पूर्ण । तो नारायाण निश्चित ॥६३५॥
एवं परमात्मा परंज्योति । आत्मा हृदयस्थ त्रिजगतीं ।
त्यातें ’नारायण’ म्हणती । जाण निश्चितीं नृपनाथा ॥६३६॥
ऐसी सांगतां ब्रह्मस्फूर्ति । अगम्य वाटेल ब्रह्मप्राप्ति ।
सहजें ब्रह्म आतुडे हातीं । ऐक ते उपपत्ति सांगेन ॥६३७॥
तरी परमात्मा ब्रह्म पूर्ण । तुझे हृदयीं नांदे आपण ।
ज्याचेनि मन बुद्धि प्राण । इंद्रियें जाण वर्तती ॥६३८॥
नयनें तेणें तेजें देखणें । रसना तेणें स्वादें चाखो जाणें ।
श्रवण तेणें अवधानें । शब्दज्ञानें प्रबोधती ॥६३९॥
तेणें अहंकारा अहंभाव । तेणेंचि मनासी मंतव्य ।
तेणेंचि चित्तसी चेतव्य । बुद्धीसि बोद्धव्य तेणें ब्रह्मावबोधें ॥६४०॥
तेणें जड देह सचेतन । तेणेंचि कळे मृदु कठीण ।
तेणेंचि चरणाच्या ठायीं गमन । करी कर ग्रहण त्याचिये सत्ता ॥६४१॥
त्याचेनि प्राण परिचरती । त्याचेनि निमिषोन्मेषस्फूर्ति ।
त्याच्या आनंदलेशस्थितीं । आनंद उपस्थीं भोगिती प्राणी ॥६४२॥
एवं चाळकु तो त्रिजगतीं । तो स्वानंदें नांदे हृदयस्थितीं ।
त्यातें ’नारायण’ म्हणती । तोचि निश्चितीं परमात्मा ॥६४३॥
ज्याचेनि मन बुद्धि प्राण । इंद्रियें विचरतीं संपूर्ण ।
तो तूं म्हणसी त्यां‍आधिन । हें कल्पांतीं जाण कदा न घडे ॥६४४॥
तेथ जाणपणें जाणों जासी । तैं जाणावें तेंचि नेणसी ।
तेथ ज्ञातेपणें ज्ञानासी । स्वरूपापाशीं रिगू नाहीं ॥६४५॥
जाणीव आणि नेणीव । हे सोडूनि सर्व भाव ।
जैं उपजे सद्भाव । तैं ब्रह्म स्वयमेव पाविजे ॥६४६॥
