गुणेषु चाविशच्चित्तं अभीक्ष्णं गुणसेवया ।
गुणाश्च चित्तप्रभवा मद् रूप उभयं त्यजेत् ॥२६॥
अनादिसंसारमाळेच्या ठायीं । नित्य विषय भोगिले पाहीं ।
ते ठसावले चित्ताच्या ठायीं । वारंवार देहीं सेवितां ॥७८॥
चित्तासी विषयांची अतिप्रीती । तेणें वाढली विषयासक्ती ।
ते प्रवेशलें विषयांप्रती । न निघे मागुती सर्वथा ॥७९॥
बुद्धीसी विषयांचें ध्यान । चित्तीं विषयांचें चिंतन ।
विषयांलागीं तळमळी मन । विषयाभिमान तेणें झाला ॥३८०॥
विषयीं खवळल्या अभिमान । देहद्वयाचें दृढ बंधन ।
जीवासि लागलें अतिकठिण । परम दारुण दुस्तर ॥८१॥
मग त्या देहाचे विकार । ते आपुले मानी साचार ।
अंध पंगू मी कुष्ठी नर । स्वरूपें सुंदर मी ज्ञाता ॥८२॥
मी देह हें मानोनि चित्तें । निजरूप विसरला भावार्थें ।
हें मिथ्याबंधन जीवातें । सत्यत्वें त्यातें अभिमानू ॥८३॥
मिथ्या बुद्धिबळाचा खेळ । हारी जैती ही निष्फळ ।
तरी खेळत्या अभिमान प्रबळ । तैसें देहबळ जीवासी ॥८४॥
त्या खेळाचे घोडे हस्ती । पहिले काय जीत होती ।
मा मारिले म्हणोनि भांडती । तेवीं जन्मपंक्ती जीवासी ॥८५॥
हें निरसावया जीवबंधन । निःशेष सांडावा देहाभिमान ।
अभिमान सांडितांचि जाण । मद्रूपपण सहजेंचि ॥८६॥
जीवें साधिल्या मद्रूपता । सहजेंचि त्याग विषयचित्ता ।
माझे स्वरूपीं अहंता । नाहीं वार्ता विषयांची ॥८७॥
जेव्हां बुद्धिबळांचा खेळ मोडे । तेव्हां राजाप्रधानादि लांकुडें ।
तेवीं अहंकारू निमाल्या पुढें । प्रपंच उडे मिथ्यात्वें ॥८८॥
जेवीं स्वप्नींचा स्वप्नाभिमान । दारा पुत्र स्वजन धन ।
स्वदेहेंसी मिथ्या जाण । जागेपण झालिया ॥८९॥
तेवीं पावलिया माझी सरूपता । कैंचा देह कैंची अहंता ।
विषयचित्तांची वार्ता । नाहीं अवस्था गुणत्रया ॥३९०॥
तिहीं अवस्थीं अवस्थाभूत । जागृतिस्वप्नसुषुप्तिमंत ।
तो होऊनि जीव निरवस्थ । परमात्म्यांत मिळे कैसा ॥९१॥
ऐसा कांहीं कल्पाल भावो । त्या जीवासी अवस्थांचा अभावो ।
त्रिगुण गुणांचा स्वभावो । या वृत्ति पहा हो बुद्धिच्या ॥९२॥
